Marokko deel 4

Zondag 14 november/ 5697km

We reizen weer naar het noorden richting Demnate en doorkruisen wederom het Atlas gebergte. We reiden vanuit de stenenvlaktes zo de bergen in. De bergen zijn prachtig. Rood, grijs, geel met heel mooi contrast. Onderweg komen we nog oude rotswoningen tegen. Halverwege een loodrechte rode zandsteenrots ongeveer 20 meter hoog zijn rotswoningen uitgehakt. Omdat het zo steil is kun je er zo niet direct bijkomen dus moesten ze er vroeger met touwladders omhoog. We weten niet hoe oud deze rotswoningen zijn. Wel weten we dat sommige van dit soort huizen in de Atlas duizenden jaren oud zijn. Op veel plekken is de asfaltweg beschadigd door rivieren en vallende stenen. Onderweg komen er steeds meer wolken. Die hebben we al in weken niet gezien, We kamperen bij een bed and breakfast in een dorpje onderweg omdat er geen camping is.

Maandag 15 november/ 5846km

We rijden verder op ons bergpad. Vlakvoor Demnate komen we aan bij Imi Izni. Daar is een natuurlijke brug die erg spectaculair blijkt te zijn. Een soort natuurlijke tunnel van een meter of dertig hoog loopt daar onder de weg door. Aan de bovenkant en zijkant zit veel travertijn en druipsteen en er loopt een riviertje doorheen. De wanden bij de tunnel zijn prachtig begroeid en op sommige plaatsen komen kleine watervalletjes naar beneden. De grot is een meter of zestig lang en erg indrukwekkend. We lopen met een lange trap naar beneden, door de grot, en aan de andere kant weer omhoog.

We rijden verder. Op sommige berghellingen groeien hier hele grote pollen cactussen. Soms staan ze tussen de bomen en het lichtgroen steekt prachtig af bij het donkergroen van de bomen. Daarna bezoeken we iets verderop nog dinosporen uit het Trias. In verschillende schuin omhoog stekende lagen zijn dinosporen te zien. We zien twee verschillende soorten. Grote met stampvoeten en kleine drietenige met klauwen. Het is vreemd om je te realiseren dat je op een pad loopt waar vroeger dino's hebben gelopen. Hierna rijden we naar Ouzoud om de watervallen te bekijken. Nog net voordat de zon ondergaat lopen we een flink stuk naar beneden het dal in. Een prachtige waterval van in totaal 100 meter komt achter de bomen tevoorschijn. De waterval gaat in twee trappen naar beneden. Het bovenste deel is in drie stromen die in het onderste deel allemaal samenkomen. Om de steile rotshellingen en in het bos leven apen. We zien er een paar op de steile hellingen lopen. In het donker lopen we weer omhoog en drinken we nog wat op een terras. Hier genieten we nog een tijdje van de waterval die ondanks dat het vrij donker is nog erg goed zichtbaar is. Het is vrij bewolkt, dus we hopen maar dat het morgen droog blijft.

Dinsdag 16 november/ 6001km

Gelukkig is het weer prachtig weer als we opstaan.

We rijden rustig richting het noorden om vanaf daar de grote weg naar Marrakech te pakken. Het is overal vreselijk druk op de weg vanwege het nationale schapenfeest. Iedereen bezoekt dan blijkbaar familie. Onderweg zijn we nog prachtige berghellingen met lichtgroene cactuspollen. Soms staan er nog struiken of lidcaktussen tussen. Het is al avond als we Marrakech bereiken. We hebben een camping op onze kaart aangetekend 13 kilometer ten zuiden van Marrakech. Als we op die plek aankomen blijkt het dorp niet te bestaan, althans niet op die weg, en de camping evenmin. We nemen daarom de weg terug naar Marrakech. De enige andere camping die we weten is vanaf Marrakech echter nog weer zo'n 20 kilometer de andere kant op. We zijn beide moe en in het donker rijden is ook niet erg leuk, dus we nemen voor een keertje maar een hotel. De auto staat daar voor de deur en wordt 's nachts bewaakt door een bewaker.

Woensdag 17 november

We lopen naar het Djema-el-Fna plein in het oude centrum van Marrakech. We gaan eerst naar het panorama terras. Esther wilde dat 11 jaar geleden al maar dat was toen veel te duur. We konden van dat geld minstens een hele dag rondkomen inclusief overnachting. Nu genieten we dan eindelijk van het prachtige uitzicht, en de prijzen, die vallen eigenlijk wel mee! Op het plein wordt nog steeds overal verse sinaasappelsap verkocht. Wij drinken er ook nog een kopje bijzonder sterke kruidenthee met een soort kruidkoek. Het ziet er allemaal mooier uit dan 11 jaar terug. Het plein is geen lelijke asfaltvlakte meer maar er liggen tegels, en de sinaasappel-standjes zijn nu sinaasappel-koetsen. De hele stad heeft trouwens een make-over gehad. Het is erg groen geworden. De wegen zijn enorm verbeterd, er zijn stoepen en lantaarnpalen en alles wordt schoongemaakt. Ook zien we geen kakkerlakken meer. Maar dat geldt eigenlijk voor heel Marokko. Misschien zijn ze uitgestorven, of in winterslaap?

We lopen hele stukken in de medina, maar er is niet echt veel leven in de brouwerij want de meeste winkels zijn gesloten vanwege het schapenfeest dat nu dan eindelijk begonnen is nadat we er al dagen voor op de vlucht zijn. Maar ontlopen kunnen we het helaas niet want op de vreemdste plaatsen staan ze midden op straat schapenkoppen te roosteren op houtvuur. Zelfs het vegetarische restaurant is dicht, waarschijnlijk ook om een schaap te slachten.

's Middags zijn we nog naar het cyberpark geweest. Na iedere 3e palmboom staat daar een internetzuil. Erg grappig.

's Avonds eten we op het Fna-plein. Het hele plein staat vol eetstalletjes, en overal staan mensen acts op te voeren. Ook kun je allerlei spelletjes spelen.

We eten een soort meelsoep en bonensoep, beide bijzonder lekker. Daarna een broodje met ei, aardappel ui en kruiden, en als toetje een in honing gedrenkt koekje. Dat alles voor nog geen 2 euro voor ons beiden.

We luisteren naar wat trommelmuziek, ontlopen de slangenbezweerders en apenbezitters en spelen nog wat spelletjes. We moeten geld gooien op houten blokjes die in het water drijven. Als dat lukt verdubbelt je geld met de factor die op het blokje staat geschilderd. Tevens is er een spel waarbij je flessen frisdrank moet ophengelen. Het is een nogal vermakelijk tijdverdrijf.

Daarna gaan we terug naar het hotel door het nieuwe deel van Marrakech. We drinken er een alcoholische cocktail die ongeveer 10 keer zo duur is als onze hele avondmaaltijd. We moeten hiervoor wel binnen gaan zitten want buiten op het terras mag geen alcohol worden geserveerd.

Donderdag 18 november/ 6239km

We bezoeken de centrale markt en kopen daar wat houtinlegwerk. Op de terugweg komen we wederom door het nieuwe deel van Marrakech. Het doet qua opzet erg aan Parijs denken, met veel luxe kledingwinkels, grote terrassen en specialistische delicatessenzaken. Hoewel er nog steeds veel winkels dicht zijn omdat het schapenfeest kennelijk ook vandaag nog doorgaat zijn er toch enkele open. We verbazen ons over hetgeen wordt verkocht: chocolaatjes voor 60 euro per kilo, luxe koekjes en taartjes, luxe kleding en schoenenwinkels, luxe woonwinkels. En het is er druk: niet met toeristen maar met rijke Marokkanen. Het is echt een enorm contrast met de oude stad.

We vertrekken uit Marrakech richting de besneeuwde bergtoppen van de Hoge Atlas die al vanuit de stad te zien zijn. We gaan richting Imlil om wat van de Toubkal te kunnen zien, de hoogste berg van Marokko. Onderweg moeten we tanken. Als Herman uit de auto is om te betalen staan er ineens 2 mensen verkleed als geiten bij de auto. Het blijkt nog steeds schapenfeest te zijn, en als een geit je te pakken krijgt moet je betalen om verder te mogen.

Als we in Imlil op de camping staan blijkt dat je vandaar uit heel makkelijk de Toubkal kan beklimmen en we besluiten de dag erna een poging te gaan doen de top te bereiken.

We kijken uit over een vallei met allemaal kleine dorpjes aan de overkant waar geen auto's kunnen komen. Het is er de hele middag en avond een enorm kabaal. Groepjes kinderen rennen continu de bergen op omdat er steeds 'geld-geiten' langskomen. Erg amusant.

Vrijdag 19 november

We starten onze tocht naar te Toubkal vanaf de camping op 1818 meter hoogte. De berghut ligt op 3200 meter. Omdat we niet de juiste uitrusting hebben om zelf met onze spullen te slepen huren we een muilezel om onze bagage naar de berghut te brengen. We lopen over een pad dat steeds minder begroeid is hoe hoger we komen. Na 5 uur bereiken we de hut.

Zaterdag 20 november

We vertrekken om 10.00 uur voor het laatste stuk naar de top. Het gaat meteen al steil omhoog. Het laatste stuk is heel erg steil en zeer lastig vanwege de vele losse stenen. Vanwege de hoogte is er ook minder zuurstof en iedere paar stappen moet je stoppen om even uit te hijgen. Maar na 4 uur klimmen zitten we dan toch eindelijk moe maar voldaan op de top van 4147 meter. We genieten een half uurtje van het uitzicht om daarna weer met de afdaling te beginnen. Er zitten erg veel kraaivogels bij de top met gele snavels en oranje poten. We hebben ons laten vertellen dat de afdaling 2 uur duurt, maar Esther heeft geen talent voor afdalen, en met name het eerste stuk naar beneden, dat zeer steile stuk met losse stenen, gaat erg traag. We doen hierdoor bijna net zolang over de afdaling als het klimmen. Als we bij de hut zijn is het al bijna donker. We zijn precies op tijd terug want het begint ook te regenen, en er valt zelfs een beetje sneeuw.

In de hut is het veel drukker dan de dag ervoor. Dat heeft als voordeel dat het haardvuur nu aangaat en de temperatuur is een stuk aangenamer. Ook is het erg gezellig om te kletsen en te eten met mensen van allerlei nationaliteiten.

Zondag 21 november

Als we 's ochtends wakker worden is het rond de hut een klein beetje wit geworden van een klein beetje sneeuw. Het dal onder de hut zit helemaal in de wolken. Maar tegen de tijd dat we terug gaan lopen is het gelukkig weer zonnig geworden. Wel zijn er af en toe wat lage wolken in het dal waardoor alles er heel gek uit ziet. Als we terug zijn op de camping nemen we een lekkere warme douche, maar veel zin heeft dat niet. Om 16.00 verdwijnt de zon al achter de bergen en koelt het enorm af. 's Avonds is het hier in de Hoge atlas sowieso steeds rond het vriespunt. Hoewel het overdag steeds heerlijk warm is zijn we de nachtelijke kou helemaal zat en verlangen terug naar de woestijn, waar het ook 's avonds nog heerlijk is om buiten te zitten.

Maandag 22 november/6308km

We rijden van Imlil richting Taroudannt via de Tizi-n-Test pas. Het is een prachtige route met hoge bergen. Er is veel bos. Ook zijn er velden met cactussen en palmstruiken. De weg is lastig, smal, veel bochten, veel tegenliggers, gebrek aan vangrails en wegbermen maar erg diepe afgronden.

De weg slingert zicht door de steile hoge bergen heen van 1000 naar 2100 meter. Daarna zakken we al slingerend naar het dal van de Oued Sous tot 300 meter.

Voor Taroudannt zijn er kilometerslange sinaasappel- en mandarijnenplantages. Waarom dit zo feestelijk is weet niemand maar iedere 50 meter hangt er aan beide kanten van de weg een Marokkaanse vlag. Kilometers voordat Taroudannt begint heeft de weg ook ineens enorme stoepen met palmbomen en enorme chique lantaarnpalen. 11 jaar terug hebben we in heel Marokko geen stoep gezien, en hooguit een paar afgekloven lantaarnpalen, maar dat is dit keer totaal anders. Hoe rijker de plaats, hoe eerder de stoep begint. Dat kan dus ook al kilometers voor de plaats in kwestie zijn, nog ver voordat er überhaupt bebouwing is, en zonder dat iemand er ooit zal lopen. En als ze er echt zin in hebben hangt er ook nog kerstverlichting bij om het geheel een extra gezellig tintje te geven. De palmbomen plaatsen ze altijd erg handig midden op de stoep zodat je er nauwelijks meer langs kunt lopen, en vaak toch weer op de weg beland. Of je kunt er wel langs, maar niet onderdoor omdat ze te laag zijn. En omdat ze dat overal zo doen, gaan ze er ook overal mee door. Kan het anders dan?

In Taroudannt blijkt de camping niet te bestaan. Daarom besluiten we nog maar een keer een hotel te zoeken. Alle goedkope hotels zijn slecht of vol:: men beweert omdat de koning hier over 3 dagen misschien komt. Maar plots kunnen we ergens een groot appartement huren voor 10 personen. En dat kost ons slechts 25 euro. Nu hebben we het dus erg druk, want we moeten nog beslissen in welke van de 3 slaapkamers wij wensen te slapen.

Taroudannt is een erg mooie stad, rond de hele stad zit een prachtige roze stadsmuur met kantelen. De stad zelf is erg levendig met een gezellige binnenstad waar een Arabische markt is met vooral leren schoenen en juwelen en een Berber markt waar werkelijk alles te koop is.

s'Avonds op een pleintje vinden we iemand die dezelfde heerlijke kruidenthee verkoopt als we in Marrakech hebben gehad. Ook wederom heerlijke kruidkoekjes. We raken aan de praat met de verkoper die het zeer waardeert dat wij iets bij zijn standje kopen en dat we alles willen uitproberen. Hij vraagt of we Vlaams spreken omdat we uit Nederland komen. We leggen hem uit dat je Vlaams spreekt in Vlaanderen en dat dat in België ligt. Hij vind het vervolgens onbegrijpelijk dat de Belgen geen Belgisch spreken en dus geen eigen taal hebben. Wij zijn blij dat we eens niet de enige zijn die onze Belgische buren niet altijd snappen. Erg grappig vindt hij ook dat Nederland maar 300 km lang is. Dat is in Marokko zo'n kleine afstand dat ze eerst vaak denken dat je een grap maakt. Als dan blijkt dat je serieus bent krijgen ze bijna medelijden met je: maar 300 kilometer, en van oost naar west maar 150....

Opeens komen er 2 toeristen langs die alleen maar naar het standje lopen te kijken. Het blijken Nederlanders te zijn. We vertellen ze dat ze de thee eens moeten proberen omdat het zo lekker is, maar ze durven het niet aan want er liggen 3 boeken over kruidenplanten, en je weet dus maar nooit wat ze er in gegooid hebben. Alsof ze in Nederland wel weten wat er in alle producten zit. We kunnen ze niet overhalen om ook maar een slok te proeven. Als ze weg zijn verzucht de verkoper: 'dat zijn de chique mensen, jullie zijn gewoon dat is het verschil. Die willen tenminste iets nieuws proberen'.

Dinsdag 23 november//6512 km

We ontbijten in Taroudant op een terras met een soort pannenkoekjes die voor onze neus worden gebakken. Heerlijk. We winkelen de hele morgen en Esther koopt een aantal leren sandalen en slippers. We drinken nog een verse jus d'orange bij hetzelfde stalletje als gisteravond, tot grote vreugde van de verkoper die ons direct herkent.

We rijden richting Igherm. Onderweg staan er veel argaanbomen in de keien- en grindvelden. Het zijn mooie bomen en vooral de oude exemplaren zijn erg karakteristiek met dikke en vaak vertakte stammen. De noten van de argaanboom worden hier erg veel gebruikt voor de cosmetische industrie: want het is goed voor alles. En ook wordt het gebruikt in de keuken. De olie heeft een heel eigen smaak en is ontzettend duur omdat het bewerkelijk is om de olie te verkrijgen uit de noten. Er zijn onderweg veel bergen met rechtopstaande lagen, cactusvelden met lidcactussen en cactusstruikjes en palmbosjes. Het is een mooie route.

Onderweg lopen er bijzonder veel groepjes vrouwen op straat, of ze zitten in groepjes langs de weg. Een tafereel wat je hier veel ziet, maar dan zijn het veelal mannen. Je ziet wel veel vrouwen, maar die zijn altijd wel met iets bezig. De mannen zie je echter ook veel met elkaar rondhangen, op terrassen zitten, op hun hangplekken rondhangen. Maar vandaag zijn de rollen kennelijk eens omgedraaid. Heel goed!

Bij Igherm gaan we wild kamperen. We maken een kampvuurtje om aardappels te poffen. Samen met wat gebakken groente hebben we zo een heerlijk maal. We genieten weer erg van de prachtige sterrenhemel, stilte en af en toe een vallende ster.

Woensdag 24 november/ 6657km

We rijden van Igherm richting Tafraoute. De 'zigzag-bergen' met palmbomen eronder bij Igherm zijn bijzonder indrukwekkend. We rijden kilometers lang door een rivierbedding. Erlangs zijn veel kleine akkertjes waar momenteel wortelen, tuinbonen, kruiden en kolen worden verbouwd. Dat moet nog zeer lastig zijn met al dat grind en alle keien, en daar nog eens de extreme droogte bij. Bij de rivierbedding staan op sommige plaatsen uit het niets toch hele groepen mensen. Na een tijdje komt uit de andere richting een busje die als deeltaxi fungeert, kennelijk staan ze daar op te wachten. Maar de taxi zakt nu al zowat door zijn voegen omdat er een record aantal mensen is in- en opgepropt, dus hoe ze dat allemaal gaan klaarspelen is ons een raadsel. Het zou trouwens best een goed idee zijn om voor het tv-programma 'Wedden dat' eens een groep Marokkanen uit te nodigen om zoveel mogelijk mensen in een busje te proppen. Ik wed dat ze er wel 50 in krijgen.

Onderweg zien we veel amandelbomen, die nu bijna al hun blad hebben verloren, verder wat tamariskbomen, doornappels, lange bonenstruiken met roze bloemen, uienplanten, lavendel, stakenplanten, gele bloemetjes, een paar eekhoorns, erg veel leeuweriken. En we zien eindelijk weer onze favoriete zwart-wit-vogels die ons echt overal, behalve dan in de Hoge Atlas, volgen.

Er is een stuk dat wel zeer steil omhoog gaat lans een diepe afgrond. Het is zeker 20% en we kruipen omhoog. Vlak voor Tafraoute in Oumesnat is er een dorpje op de berg gebouwd met alleen maar kasbahs. Een schitterend gezicht.

We vinden een camping in Tafraoute en 's avonds wandelen we wat door het gezellige centrum en eten een hapje bij een nogal verstop restaurantje waar alleen locals zitten.